زایمان ایمن

فرایند زایمان که منجر به تولد انسانی دیگر می شود یکی از زیباترین پدیده های خلقت است زنان باردار معمولا نگران دردی هستند که در طی زایمان آن را تجربه می کنند و به این فکر هستند که چگونه با آن مقابله کنند. در کنار باورهای نادرست و عدم اطلاع کافی از روند زایمان و آگاهی کم نسبت به شیوه های مختلف کاهش درد، زایمان باعث نگرانی شده است. اغلب زنان در زایمان درد دارند، اما آستانه درد و نوع آن در آن ها متفاوت است. با انجام زایمان طبیعی و استفاده از روش های کاهش درد می توان یک تجربه خوشایند از زایمان را ایجاد کرد و به حفظ سلامت مادر باردار و نوزادش کمک کرد

بخش زایشگاه این بیمارستان با هدف ترویج زایمان طبیعی و افزایش کیفیت زایمان، زایمان ایمن را در سرلوحه فعالیت های خود قرار داده است.

روش زایمان طبیعی بی درد

زایمان طبیعی، تجربه ای است که به دردناک بودن معروف است اما به دلیل فواید و مزایای زیر همواره روشی ایمن و کم خطر برای مادران می باشد. از جمله:

شروع شیردهی

کاهش هزینه ها

ارتباط نوزاد و مادر

کاهش مدت بستری در بیمارستان

شروع سریع تماس پوستی نوزاد با مادر

زایمان یک روند طبیعی است همراه با دردهای شدید و ناتوان کننده و جزء شدیدترین دردهای اندازه گیری شده در انسان است. خطرات احتمالی ناشی از عمل سزارین مانند: عفونت، خونریزی، عوارض بیهوشی و ... و عوارض ناشی از دردهای شدید زایمان طبیعی، متخصصین را برآن داشت که از روشی بهتر و مطمئن تر جهت زایمان مادران یعنی زایمان بدون درد استفاده نمایند. با این که مادر ممکن است همچنان انقباضاتی را احساس کند اما درد به طور قابل ملاحظه‌ای کم می‌شود.

یکی از عمده دلایل تمایل به سزارین را می توان به ترس مادر از درد شدید در زایمان طبیعی اشاره نمود. عاملی که خود باعث افزایش آمار سزارین می شود. در روش زایمان بی درد، کاهش و یا از بین بردن دردهای شدید باعث کاهش سطح اضطراب شده، امری که منجر به بهبود و تسهیل روند زایمان می شود.

یکی از عمده دلایل تمایل به سزارین را می توان به ترس مادر از درد شدید در زایمان طبیعی اشاره نمود. عاملی که خود باعث افزایش آمار سزارین می شود. در روش زایمان بی درد، کاهش و یا از بین بردن دردهای شدید باعث کاهش سطح اضطراب شده، امری که منجر به بهبود و تسهیل روند زایمان می شود.

1) راه کارهای غیر دارویی

با استفاده از مهارت های آموزش داده شده در کلاس های آمادگی برای زایمان ؛ مادر باردار می تواند زایمان خود را آگاهانه هدایت کند واز یک یا چند روش به طور هم زمان برای کاهش درد استفاده کند. و احساس درد زایمان را به حداقل برساند. این روش ها عبارتند از:

مهارت های تنفسی و تن آرامی: تکنیک های تنفسی مناسب در طی مراحل زایمان باعث شلی عضلانی می شود. و با تمرکز بر تنفس، سلول های مغزی که محل ثبت تحریکاتی مانند درد هستند با این پیام ها مشغول می شوند و لذا پیام درد کم تر به مغز می رسد.

قرار گرفتن در وضعیت های مختلف در زمان درد: تغییر وضعیت بدن موجب رفع خستگی، راحتی بیشتر و گردش خون بهتر می شود. زن باردار می تواند به دلخواه خود هر حالتی که راحت تر است را انتخاب کند (نشسته، ایستاده، خوابیده، دراز کشیده و یا راه رفتن) این کار موجب می شود توانایی وی برای تحمل درد زایمان افزایش یابد.

تکنیک های تجسم خالق: مادر بارداردر حین دردهای زایمان فشار جسمی زیادی را متحمل می شود که با فکر کردن به خاطرات خوشایند و انحراف فکر و تفکر مثبت بر روی ذهن خود تاثیر می گذارد و می تواند احساس درد را به حداقل .

موسیقی درمانی: موسیقی های ملایم ریتم تنفس را آرام کرده و در طی زایمان آرامش بیشتری ایجاد می کند و اضطراب و ترس و درد را کاهش می دهد.

سرمای سطحی: سرما به وسیله کاهش درجه حرارت عضله و تسکین اسپاسم عضله باعث آرامش مادر می شود. همچنین استفاده از تکه های یخ بر روی قسمت هایی از بدن می تواند راه کاری جهت کاهش درد باشد

زایمان در آب: آب گرم موجب کاهش درد، اضطراب و پیشرفت زایمان می شود؛ مادر 1 تا 2 ساعت در حوضچه آبی که درجه حرارت آن نزدیک به درجه حرارت بدن است قرار می گیرد و آب گرم موجب کاهش فشار وزن رحم بر بدن مادر و موجب پیشرفت سریع تر زایمان می شود.

لمس و ماساژ: ماساژ باعث انتقال انرژی می شود و یک روش شگفت انگیز برای کاهش درد است. نوازش اطمینان بخش و دوستانه قسمت های گونه و موها، در آغوش گرفتن، ماساژ نواحی دست، کمر، باسن و سایر قسمت های بدن توسط همسر و یا فرد حمایت کننده می تواند موجب کاهش درد و تسکین زن باردار شود.

کاربرد گرما: استفاده از پتوهای گرم کننده و کمپرس گرم، وان آب گرم، دوش گرم و استفاده از حوله های گرم و مرطوب می تواند در طول زایمان درد را کاهش دهد. گرما باعث افزایش جریان خون آن منطقه از بدن می شود و باعث آرامش، راحتی و رفع خستگی می شود.

آروماتراپی یا درمان با بوی خوش: استفاده از اسانس های روغنی مشتق از گیاهان مانند اسطو خودوس، گل یاس و شمعدانی روی ذهن مادر تاثیر گذاشته و باعث کاهش درد می شود. از این اسانس ها می توان درروغن ماساژ یا به صورت بخور استفاده کرد ویا در وان آب گرم ریخته شود.

رفتارهای حمایتی ماما یا همراه: تعداد زیادی از خانم های باردار حساس و زودرنج هستند که این مساله باعث ایجاد مشکلات و ناراحتی های زیادی در طی مراحل زایمان می گردد و باعث می شود که زن باردار فکر کند که از حمایت لازم برخوردار نیست .همسر یا همراه آموزش دیده می تواند در تمامی مراحل زایمان او را همراهی کرده و از نظر روانی حمایت کند.

2) راه کارهای دارویی

شامل روش هایی است که با تزریق یا استنشاق داروهای بی حسی مانع انتقال حس درد به مغز می شود و عبارتند از:

بی حسی نخاعی یا اپیدورال: در این روش داروی بی حسی در فضای ستون فقرات توسط پزشک بیهوشی در مرحله فعال زایمان و قبل از زایمان تزریق می شود که در این روش مادر باردار درد را از ناحیه کمر به پایین احساس نمی کند ولی بیدار و هوشیار است.

این روش برخلاف تصور عامه نه تنها تهاجمی نیست بلکه به عنوان تکنیک طلایی استاندارد در دنیا معرفی شده است. در این روش متخصص بیهوشی بعد از رعایت نکات استریلیزاسیون، سوزنی را در فاصله بین مهره های انتهای کمر وارد می کند تا از طریق آن یک لوله بسیار نازک و مویینه در فضای خارج از فضای نخاعی بنام فضای اپیدورال قرار گیرد. کارکرد این لوله تزریق داروی بی دردی در طول فرایند زایمان می باشد.پس از پایان تمام مراحل زایمان لوله از بدن خارج می شود.

تقریبا 15 دقیقه بعد از تزریق، اثر دارو شروع شده و%80 درد را کاهش می دهد. این روش اجازه راه رفتن و حرکت حتی با وجود بی دردی مادر را فراهم می کند و امکان همکاری مادر در حین فرایند زایمان را عملی می سازد. در روش بی دردی اپیدورال، از مرحله آغاز دردهای شدید زایمان تزریق دارو شروع شده و تا مرحله بعد از خروج نوزاد، با حفظ کامل هوشیاری مادر ادامه می یابد.

قبل از شروع روش های بی دردی سلامت جنین از جمله ضربان قلب بررسی می شود و با دستور کتبی متخصص زنان و کارشناس مامایی رضایت مادر باردار و همسر ایشان روش بی دردی انجام می شود.

مقدار داروی بی دردی تزریق شده طبق استاندارد زایمان کشوری محاسبه می شود و اثری بر سلامت جنین - در صورتی که سایر موارد مامایی و مادری کنترل شده باشد - نخواهد داشت.

در تمام مراحل زایمان و تزریق داروی بی دردی ضربان جنین به صورت منظم کنترل خواهد داشت.

امروزه در اروپا حدود 80% و در امریکا 50% زنان درخواست بی دردی حین زایمان خصوصا روش بی حسی اپیدورال را دارند. با توجه به این مهم که هر مادر باردار حق انتخاب و استفاده از زایمان ایمن و روش های بدون درد را دارد.

استنشاق (تنفس) داروی بی حسی: در این روش داروی بی حسی به صورت یک گاز از طریق گذاردن ماسک بر روی بینی و دهان به بدن مادر باردار منتقل می شود ودردهای وی را تا حد زیادی کاهش می دهد. انتخاب زایمان بدون درد به روش دارویی داوطلبانه است و توسط تیم زایمان بدون درد شامل متخصص زنان، متخصص بیهوشی، ماماو تکنسین بیهوشی انجام می شود.

منبع: بارداري و زايمان - ويليامز 2018

در این بیمارستان با هدف افزایش آگاهی مادران باردار، کلاس های رایگان آموزشی دوران بارداری (خود مراقبتی) برگزار می شود.