بیمارستان دوستدار کودک

بیمارستان و زایشگاه خیریه جوادالائمه (ع) در راستای نیل به رسال خود مبنی بر موفقیت و راحتى بیشتر مادران در تداوم شیردهى و نیز اهمیت فرایندهاى شروع به موقع شیردهى مادر در ساعت اول تولد، اصل شیردهى مادر به نوزاد در روزهاى بعد تا هنگام ترخیص از بیمارستان و همچنین آموزش‌هایی که در زمان بستری مادر و بعد از ترخیص وی از بیمارستان، این مهم را در سرلوحه اهداف اجرایی خویش قرار داد. تلاش های بیمارستان در این زمینه، این مرکز درمانی را در زمره بیمارستان های "دوستدار کودک" قرار داده و موفق به کسب بیمارستان دوستدار کودک گردید.

اهمیت بیمارستان دوستدار کودک

دوره شیرخوارگی از حساس ترین مراحل زندگی است که نیاز به مراقبت های دقیق بهداشتی و تغذیه ای دارد. شیر مادر اساسی ترین ماده ای است که می تواند به تنهایی تمامی نیازهای تغذیه ای شیرخوار را از بدو تولد تا پایان 6 ماهگی تامین نماید و تداوم آن همراه با غذاهای کمکی و در طول سال دوم عمر می تواند ضمن پیش گیری از بسیاری از بیماری ها در دوران کودکی، بهترین الگوی رشد و تکامل را فراهم آورد. این تاثیر از اولین ساعات و روزهای زندگی به خوبی اثبات گردیده است به طوری که سازمان های بهداشتی جهان اظهار می دارند:

شروع شیر مادر در ساعت اول زندگی موجب ادامه حیات نزدیک به یک میلیون نوزاد در سال می شود. شیر مادر در کاهش بیماری های مزمن بزرگ سالی از جمله: بیماری های قلبی عروقی، پرفشاری خون، سرطان ها و دیابت در بزرگ سالی نقش دارد.

به علاوه برای مادر، خانواده و جامعه نیز مزایای بسیار دارد. موفقیت مادران در شیردهی تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد و مراقبت ها و حمایت های لازم باید در مراحل مختلف قبل و حین بارداری، بلافاصله پس از زایمان و در مراحل حساس روزهای اول به عمل آید و پس از آن مشاوره کارکنان بهداشتی درمانی با مادر برای حل مشکلات شیردهی و به ویژه تحکیم اعتماد به نفس او نسبت به کفایت شیرش برای تغذیه شیرخوار، جلب حمایت خانواده در ایجاد آرامش و محیط مناسب برای شیردهی مادر، وجود قوانین حمایتی برای بازگشت مادر به محل کار پس از زایمان، انتقال اطلاعات و پیام های کلیدی توسط رسانه ها و عدم تبلیغات گمراه کننده تغذیه مصنوعی از عوامل مؤثر در موفقیت مادران در مراحل مختلف شیردهی می باشد. برای موفقیت تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در مراحل بارداری و زایمان، اجرای صحیح 10 اقدام بیمارستان های دوستدار کودک، به عنوان معیارهای بین المللی توصیه شده است.

در ایران هم گام با شروع فعالیت های ترویج تغذیه با شیرمادر، ایجاد بیمارستان های دوستدار کودک از الویت های برنامه کشوری قرار گرفت. در بیمارستان های دوستدار کودک، آموزش مادران باردار، تماس پوستی مادر و نوزاد بلافاصله پس از تولد، شروع به موقع شیر مادر ظرف ساعت اول تولد، تداوم تغذیه با شیر مادر به طور مکرر و انحصاری، هم اتاقی 24 ساعته مادر و شیرخوار، عدم استفاده از بطری و گول زنک، آموزش و حمایت مادران ... از اهم فعالیت ها برای شروع موفق شیردهی است که تداوم آن را نیز تسهیل می نماید. از آن جا که راه اندازی بیمارستان های دوستدار کودک و تجربه اجرای 10 اقدام در جهان در ارتقاء شاخص های شیر مادر نقش به سزایی داشته است، حفظ تداوم و حسن اجرای این اقدامات در بیمارستان ها پس از اجرای اولیه و دریافت لوح اهمیت دارد.

از این رو براى روز زایمان و قبل از پیدا کردن بیمارستان مورد نظر بهتر است غیر از موارد مهم در انتخاب یک بیمارستان خوب، به دوستدار کودک بودن آن نیز توجه شود. در این بیمارستان‌ها، فرایندهاى شروع به موقع شیردهى مادر در ساعت اول تولد و تداوم شیردهى مادر به نوزاد در روزهاى بعد تا هنگام ترخیص از بیمارستان به دقت دنبال مى‌شود و همچنین آموزش‌هایی که در زمان بستری مادر و بعد از ترخیص تازه ‌مادر از بیمارستان براى موفقیت و راحتى بیشتر مادران در تداوم شیردهى لازم است به آن ها داده مى‌شود.

اهداف بیمارستان دوستدار کودک

مهم ‌ترین اهداف ایجاد بیمارستان‌های دوستدار کودک شامل موارد زیر است:

تقویت راه كارهای حفظ سلامت کودکان به کمک بیمارستان

تغییر روش‌های نادرست تغذیه شیرخواران در بیمارستان‌ها و زایشگاه ‌ها

افزایش مسئولیت‌پذیری، توان مند ساختن و آماده کردن مادران برای تغذیه فرزندانشان با شیر مادر

پایان‌دهی به تبلیغات و توزیع رایگان و کم‌ بهای شیر خشک یا شیر مصنوعی در بیمارستان ‌ها

10 اقدام برای تغذیه موفق با شیرمادر

تهیه شده توسط معاونت بهداشت دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس اداره سلامت کودکان:

دستورالعمل ترویج تغذیه با شیر مادر در بیمارستان های دوستدار کودک

1) سیاست مدون ترویج تغذیه با شیر مادر درمعرض دید کلیه کارکنان نصب و به آن ها ابلاغ شده باشد و برای اطمینان از ارتقاء کیفیت خدمات، به طور مستمر توسط کمیته بیمارستانی ترویج تغذیه با شیر مادر پایش شود.

2) کلیه کارکنان به منظور کسب مهارت های لازم برای اجرای این سیاست آموزش های قبل از خدمت و مکرر حین خدمت ببینند.

3) مادران باردار را در زمینه مزایای تغذیه با شیرمادر، چگونگی شیردهی و تداوم آن، عوارض تغذیه مصنوعی، بطری و گول زنک آموزش دهند.

4) به مادران کمک کنند تا تماس پوست با پوست را از لحظه تولد و تغذیه نوزاد با شیر مادر را در ساعت اول تولد شروع کنند و در کلیه بخش ها برنامه تجویز دارو و انجام آزمایشات و اعمال جراحی به گونه ای طراحی گردد که اختلال در تغذیه از پستان مادر ایجاد نکند.

5) به مادران روش تغذیه با شیر مادر و چگونگی حفظ و تداوم شیردهی را (در صورت بیماری مادر یا شیرخوار، اشتغال مادر) نشان دهند و برای حل مشکلات شیردهی کمک و حمایت کنند.

6) به شیرخواران سالم در6 ماه اول عمر به جز شیر مادر و قطره ویتامین، هیچ گونه غذا یا مایعات دیگر مانند آب یا آب قند ندهند. (مگر درصورت ضرورت پزشکی)

7) برنامه هم اتاقی مادر و شیرخوار را در طول شبانه روز اجرا کنند و در بخش های اطفال تسهیلات لازم برای اقامت شبانه روزی مادران و نیازهای فیزیکی و عاطفی آنان را تامین نمایند.

8) مادران را به تغذیه برحسب میل و تقاضای شیرخوار با شیر مادر تشویق، کمک و حمایت کنند.

9) مطلقا از بطری و پستانک (گول زنک) استفاده نکنند.

10) تشکیل گروه های حمایت از مادران شیرده را پیگیری نمایند و اطلاعاتی در مورد گروه های حامی و مراکز مشاوره شیردهی در اختیار والدین قرار دهند.